نقدی بروابسته وابسته (ممیز )
یکی از انواع وابسته های وابسته که کتب دبیرستان آن را شرح داده است ، ممیز است . واحدهای که بین صفت وهسته قرار می گرند و نشان دهنده مقدار ، تعداد یااندازه و ... هستند . دو کیلو سیب ؛ کیلو : وابسته وابسته و ممیز .
اما آیا واقعا َ ممیز توضیحی به صفت ماقبل خود اضافه می کند یا بر عکس ؟
برای روشن شدن مطلب از دیگر وابسته ها ی وابسته کمک می گیریم :
همان طور که می دانیم در گروه های اسمی که در آن وابسته وابسته وجود دارد ، مهمترین کلمه گروه ، هسته اصلی و وابسته اولی ،هسته فرعی است برای وابسته وابسته . مثلاَ :لباس سبز روشن ؛ لباس ( هسته اصلی) ، سبز ، وابسته پسین ( صفت بیانی ساده ، هسته فرعی ) روشن ، وابسته وابسته ( صفت صفت )
قید صفت : هوای نسبتاَ سرد ؛ نسبتاَ قید است برای سرد که خود وابسته است برای هوا ( هسته اصلی) . حالا هسته اصلی را حذف می کنیم : نسبتاَ سرد . باز هم نسبتاَ توضیحی به سرد اضافه می کند . پس یقیناَ نسبتاَ وابسته به سرد است ، چون بعد از هوا ( هسته اصلی ) ،سرد می شود هسته فرعی برای نسبتاَ.
صفت صفت : رنگ آبی آسمانی ؛ آسمانی وابسته وابسته است و توضیحی به آبی اضافه می کند نه هسته اصلی(رنگ ). باز هسته را حذف می کنیم : آبی آسمانی. پس یقیناَ آسمانی وابسته به آبی است .چون آبی برای آسمانی می شود هسته فرعی .
صفت مضاف الیه : خانه برادرعزیز.عزیز توضیحی به برادر اضافه می کند نه خانه. حال باز هم هسته اصلی را حذف می کنیم : برادرعزیز. پس یقیناَ عزیزهم وابسته به برادر است نه خانه. چون برادر برای عزیز هسته فرعی است .
بنابراین با حذف تمام هسته ها ی اصلی در انواع وابسته وابسته، باز هم می بینیم که وابسته های وابسته هم معنای خود را دارند وهم به وابسته اولی یا هسته فرعی بر می گردد .
حالا ممیز : چهار کیلو انار ؛ کیلو وابسته وابسته است (ممیز)و طبق گفته کتاب توضیحی به چهار اضافه می کند نه به انار( هسته اصلی) . حالا هسته را حذف می کنیم : چهار کیلو .به نظر شما کیلو توضیحی به چهارمی افزاید یا چهار توضیحی به کیلو ؟ کدام یک برای دیگری هسته هستند ؟ هسته فرعی ما کدام است ؟چهار یا کیلو ؟ اصلاَ اگر بگوییم چهار کیلو ، کدام کلمه هسته است ؟
به وضوح مشخص است که چهار توضیحی به کیلو می افزاید و مقدارآن را مشخص می کند نه این که کیلو توضیحی به چهار اضافه کند.
وقتی از پدر خود می پرسید : چند عدد خودکار بخرم ؟ واو می گوید دو عدد ، عدد به دو تو ضیحی می افزاید یا بر عکس ؟ در این جا هم کاملاَ مشخص است که «دو» وابسته به عدد است و تعداد آن را مشخص می کند .
بنابراین با توجه به مطالب بالا مشخص می شود که در حقیقت این ممیز است که هسته فرعی است نه صفت ماقبل آن . ودر واقع ما صفت ممیز داریم نه ممیز صفت . صبحتان به شادی و سلامتی . حسن دهقان
