برافراخت پس دست خیبر گشا / پی سر بریدن بیفشرد پا ( درس حمله حیدری ، سال یازدهم )

مصراع اول را به دو صورت می توان خواند :1- دست خیبر گشا را با کسره اضافه بخوانیم . در این صورت خیبر گشا نقش صفت دارد( صفت فاعلی مرخم ، خیبر گشاینده ) . معنی بیت می شود : امام علی (ع)دستش را که با آن در خیبر را گشوده بود ، بلند کرد .

2- بعد از دست کاما ( ویر گول ) قرار دهیم : برا فراخت پس دست ، خیبر گشا .در این صورت خیبر گشا نهاد مصراع است وکنایه از امام علی ( ع) است .معنی مصراع می شود : امام علی دست خود را بالا برد . هر دو صورت نیز درست است .عصرتان به شادی ونیکی .حسن دهقان

ذوق لطیف ( آرایه های درس .سال یازدهم )

1-از شوهرش جدا شده بود : کنایه از طلاق گرفتن

2-در شیر خوارگی مرده بودند : شیر خوارگی کنایه از بچگی وطفولیت

3- سرگردان بود : کنایه از پریشان بودن

4- در کجا ریشه بدواند : استعاره وکنایه از ساکن شدن در جایی

5- بحران های عصبی : عصبی مجاز از فکر واندبشه

6- بحران های عصبی تحفه فرهنگ شرق وغرب : تشبیه بحران به تحفه

7- هرعصب وفکر : عصب مجاز از اندیشه وفکر

8- منبع بی شائبه ایمان : اضافه تشبیهی ( ایمان به منبع تشبیه شده است )

9- به منبع بی شائبه ایمان وصل بود : کنایه از با ایمان بودن

10- خوب وبد : تضاد

11- دل نمی بست : کنایه از وابسته نشدن

12- یک روی زندگی زشت می شد: استعاره وتشخیص

13- زندگی درویشانه : کنایه از محقر وساده

14- بر سرهم : کنایه از کلا ً ودر مجموع

15- ماردرم خشک بود : حس آمیزی وکنایه از رسمی بودن یا بدون شادمانی

16- دایره مسائل روزمره : اضافه تشبیهی ( مسائل به دایره تشبیه شده است )

17- دایره مسائل روزمره ومذهبیات خارج نمی شد : کنایه از توجه به مسائل روزمره و امورات مذهبی

18- قصه های شیرین : حس آمیزی

19 –ورد زبانشان بود : کنایه از تکرار بسیار

20- از زبان خاله : زبان مجاز سخن وکلام

21- عالم افسانه ها : اضافه تشبیهی

22- عالم افسانه ها پر رنگ ونگار وپران ونرم است : استعاره ، حس آمیزی

23- راه پیدا کردم : کنایه از ورود یافتن

24- از طریق سعدی : سعدی مجاز از آثارونوشته های  سعدی

25-با شعر شاهکار : کنایه از شعر بزرگ وفاخر

26- خواندن ونوشتن : تناسب

27- موجود یک کتابی : کنایه از این که یک کتاب داشتن

28-این سعدی : سعدی مجاز از آثار  ونوشته ها سعدی

29- این سعدی همدم و شوهر : تشبیه آثار سعدی به همدم وشوهر

30-فصول ملایم : کنایه از بهار وپاییز  ، حس آمیزی

31- سعدی می خواندیم : سعدی مجاز از آثار سعدی

32- سعدی که انعطاف جادوگرانه ای دارد : سعدی مجاز از آثار سعدی ؛ کنایه از این که آثار سعدی بسیار نرم وفریبنده وزیبا است

33- آنقدر خود را خم می کرد : استعاره  و کنایه از این که خیلی ساده است

34- شیخ همیشه شاب : متناقض نما ، تضاد وتناسب 

35- پیر ترین وجوان ترین : متناقض نما ، تضاد وتناسب

36- معلم اول :کنایه از  معلم بزرگ

37- چشم عقاب داشتن : کنایه از تیز بین بودن

38- حفره : استعاره از عقاید و آداب ورسوم ایرانی

39- جمع کننده اضداد : متناقض نما

40- تشرع وعرفان  ، عشق وزندگی عملی ، شوریدگی وعقل : تضاد

41-کودک وپیر : تضاد وتناسب

42- دستگیر : کنایه از کمک کننده

43- مانند هوا در فضای فکری : تشبیه سعدی به هوا

44- در فضای فکری فارسی زبانان جریان دارد : کنایه از مانوس بودن با فکر واندیشه فارسی زبانان

45- به همه کس شبیه است وبه هیچ کس شبیه نیست : متناقض نما

46- است ونیست : تضاد

47- کوچه وبازار : مجاز از مردمان کوچه وبازار

تصویر های گویا وزنده : استعاره وتشخیص

48- لبریز می شدم  : استعاره وکنایه از احساس شادمانی کردن

49- سراچه ذهن : اضافه تشبیهی ؛آماس می کرد : کنایه از بیشتر شدن معلومات

50-فوران تخیل :اضافه استعاری

51- برفوران تخیل راه رفتن : کنایه از نهایت تخیل کردن

52- خواندن سعدی : سعدی مجاز از آثار سعدی

53- پالیز : استعاره از آثار سعدی

54- در پالیز سعدی می چریدیم : استعاره وکنایه از بهرمندی از آثار سعدی

55- بوته ای وشاخه ای : استعاره از ابیات وحکایات آثار سعدی

56- سعدی برای من :  سعدی مجاز از آثار سعدی

57- به منزله شیر آغوزبود : تشبیه آثار سعدی به آغوز ؛ کنایه از محکم واستوار کردن استعداد ادبی

58- پر توقع شد : استعاره وتشخیص

59- خود را بر سکوی بلندی قرار داد : استعاره وتشخیص وکنایه از ادعا داشتن در امور ادبی

60 – کور مال کور مال ادبی : :  استعاره وکنایه از  نوشتن آثار ادبی بدون استاد

61- آغاز به راه رفتن کردم : کنایه از نوشتن آثار ادبی

62- آموختن سر خود : کنایه از آموختن بدون استاد

63- آب سرد وتابستان واستسقا : تناسب

عصر زمستان سردتان به گرمی . حسن دهقان