توضیح افعال درس درامواج سند ( سال یازدهم )
شبی آمد که می باید فدا کرد / به راه مملکت فرزند وزن را
به پیش دشمنان استاد وجنگید / رهاند از بند اهریمن وطن را
در این دوبیتی دو فعل ماضی ( کرد , رهاند ) است که هر دو معنی مضارع می دهند ( کند , برهاند ) . گاهی اوقات در زبان فارسی زمان افعال جا به جا می شود .شما فعل ماضی را به جای آینده یا حال به کار می برید ؛ مثلا می گویید : بچه ها من رفتم .در حالی که نرفته اید . اصل این جمله این است : بچه ها من خواهم رفت یا می روم. یا: کاش دوباره می آمد وما را خوشحال می کرد . به جای می آمد با ید بگوید ( بیاید) و به جای می کردباید بگوید ( بکند ) . گاهی فعل مضارع به جای آینده به کار می رود : چند ماه دیگر به مشهد مسافرت می کنم . یعنی ( خواهم کرد ).
بنابر این برای درک معنی درست ابیات باید به زمان درست افعال دقت کنیم . مثلا در مصراع : رهاند از بند اهریمن وطن را , اگرفعل رهاند را به صورت ماضی بخوانیم , معنی می شود : کشور را از دست دشمنان شیطان صفت آزاد کرد .اگر فعل رهاند را به صورت مضارع بخوانیم معنی می شود : تابتواند کشور را از دست دشمنان شیطان صفت آزاد کند . که صورت دوم آن درست است . عصر به خیر . حسن دهقان