تارخ ادبیات دوم
تاريخ ادبيات سال دوم
1- خواجه عبدالله انصاري- قرن 5 ملقب به شيخ الاسلام و معروف به پيرانصار و پيرهرات.
آثار: الهي‌نامه/ زادالعارفين/ مناجات‌نامه/ رسالهي دل و جان .ويژگي مناجات: مسجع- ساده و سرشار از مضامين عرفاني لطيف و دلنشين
2- شهريار- سيد محمد حسين بهجت تبریزی - غزل سراي معاصر-آثار: ديوان 5 جلدي اشعار- حیدر بابايه سلام (به زبان تركي)
3- هومر- شاعر نابيناي حماسه سراي يوناني- قرن هفتم قبل از ميلاد
آثار: ايلياد/ اديسه (مجموعهي آداب و اخلاق يونانيان قديم) اين آثار جزء حماسه طبيعي به حساب مي‌آيند.
4- فردوسي- شاعر حماسه سراي قرن 4 و 5 -آثار: شاهنامه شامل سه بخش اساطيري- حماسي- تاريخي
5- وياسا- حكيم و فرزانه هندي- كتاب مهابهارات حماسه‌ي بزرگ هندوان به زبان سانسكريت منسوب به اوست.
6- والميكي: شاعر باستاني هند. سرايندهي حماسه‌ي معروف هندوان به زبان سانسكريت «رامايانا» كه موضوع آن جنگ‌هاي رام و همسر او سیته است.
7- ابن حسام خوسفي: شاعر قرن 8 و 9 سرايندهي حماسه‌ي مصنوع خاوران نامه با موضوع سفرها و حملات علي (ع) به سرزمين خاوران به همراه مالك اشتر و جنگ با ديو و اژدها.
8- باذل مشهدي: شاعر قرن 11 و 12 سرايندهي حماسه‌ي مصنوع «حمله‌ي حيدري»
موضوع: شرح زندگي و جنگ‌هاي پيامبر(ص) و علي (ع) تا شهادت علي (ع) در محراب مسجد كوفه.
9- خواجه نظام‌الملك- دانشمند و نويسنده‌ي قرن 5 مؤلف كتاب سياست‌نامه
10- الكساندردوما (پدر): داستان نويس و نمايش‌نامه نويس قرن 19 فرانسه.
آثار: سه تفنگدار (شرح قهرماني‌هاي سه تن از تفنگداران لويي سيزدهم) كنت مونت كريستو. لانه‌ي سياه/ مادام كامليا.
11- زين العابدين مراغه‌اي نويسنده و آزاديخواه قرن 13 هجري قمري و از پيشگامان ساده نويسي معاصر.
آثار: سياحت نامه ابراهيم بيك (داستاني انتقادي درباره اوضاع اجتماعي ايران)
12- عبدالرحيم طاليوف تبريزي: نويسنده قرن 13 و 14 هجري قمري
آثار: كتاب احمد (به تقليد از كتاب اميل ژان ژاك روسو). / مسالك المحسنين
13- آلن رنه لوساژ: نويسنده فرانسوي -آثار: ژيل بلاس نخستين رمان فرانسوي به حساب مي‌آيد.
14- نقيب الممالك: نقال ناصر الدين شاه -آثار: اميرارسلان (داستان مشهور عاميانه‌ي فارسي).
15-عباس خليلي: نويسنده عصر مشروطه.
آثار: انتقام، انسان و اسرارشب، روزگار سياه (الهام گرفته از كتاب مادام كامليا اثر الكساندر دوما) ويژگي و موضوع آثار: نثري احساساتي، سرشار از لغات عربي با موضوع تيره روزي زنان ايران
16-مشفق كاظمي: نويسنده‌ي قرن 13 و 14.
آثار: تهران مخوف ( نخستين رمان اجتماعي با موضوع وضع حقارت آميز زنان ايراني. يادگار شب (جلد دوم تهران مخوف)
17-يحيي دولت‌آبادي: از نويسندگان و ترويج‌دهندگان تعليم و تربيت جديد. آثار: شهرناز
18- محمود دولت آبادي: نويسنده‌ي معاصر. آثار: كليدر / جاي خالي سلوچ/ لايه‌هاي بياباني.
19- عبدالحسين صنعتي زاده: از نخستين نويسندگان رمان‌هاي تاريخي در ايران
آثار: مجمع ديوانگان (نخستين آرمانشهر (اتوپيا- مدينه‌ي فاضله) ادبيات معاصر است).
20- صادق هدايت: داستان نويس معاصر. آثار معروف : بوف كور/ سگ ولگرد/ سه قطره خون/ اصفهان نصف جهان/ پروين دختر ساسان.
21- جلال آل احمد: نويسنده‌ي معاصر و همسر سيمين دانشور نويسنده معاصر
آثار: 1- سفرنامه‌ها( مانند خسي در ميقات) 2- داستان‌ها ( مانند مدير مدرسه) 3- مقالات (مثل غربزدگي) 4- ترجمه‌ها (مثل قمارباز اثر داستايوسكي).
22- سيمين دانشور: نويسنده‌ي معاصر
آثار: سووشون، جزيزه سرگرداني، آتش خاموش (نخستين مجموعه داستان او) سووشون داستان زندگي يوسف و همسرش زري و شرح و توصيف زندگي اجتماعي مردم فارس در جنگ جهاني دوم و تسلط انگليسيان.
23-بزرگ، علوي، داستان‌نويس معاصر:
آثار چشمهايش،میرزا، چمدان، سالاري‌ها، ورق پاره‌هاي زندان، نامه‌ها، داستان گيله مرد از مجموعه داستان نامه‌ها،که بر كتاب از رنجي كه مي‌بريم جلال آل احمد تاثیر گذاشته است.
24- هريت بيچراستو: داستان نويس آمريكايي
آثار: كلبه‌ي عموتم (بيانگر دنياي محنت آلود بردگان سياه است، تأثير اين كتاب بر صدور فرمان الغاي بردگي در آمريكا آشكار است.
25- اثل، مانين، نويسنده‌ي انگليسي. آثار: «راه بئرسبع» درباره‌ي فاجعه‌ي فلسطين
26- غسان كنفاني: نويسنده‌ي معاصر عرب. آثار: ادب المقاومه في فلسطين المحتلمه.
27-پابلو نرودا: شاعر آزاديخواه شيلي آثار: انگيزه نيكسون كشي و جشن انقلاب شيلي
28- جان اشتاين بك: نويسنده‌ي آمريكايي قرن بيستم(برنده ی جایزه پولیترز) -آثار: خوشه‌هاي خشم، موش ها و آدم‌ها و مراتع بهشتي
29- محمود درويش: شاعر فلسطيني .اين شاعر را به اين خاطر كه جز براي فلسطين شعر نگفته شاعر مقاومت فلسطين ناميده‌اند.
30- محمد بن منور: نويسنده قرن ششم -آثار: اسرارالتوحيد في مقامات شيخ ابوسعيد(درباره زندگی و کرامات ابو سعید ابو الحیز عارف نامی)
31- عمر خيام: فيلسوف، رياضي دان منجم و شاعر قرن 5 و 6 -آثار: رباعيات، و كتابهايي در زمينه رياضي (جبر و مقابله)
32- ويكتور هوگو: مشهورترين شاعر رمانتيك قرن نوزدهم فرانسه عضو فرهنگستان فرانسه از مخالفان ناپلئون سوم.
آثار: بينوايان. گوژپشت نتردام، كاراگران دريا، مردي كه مي‌خندد.
33- ويليام سيدني پورتر (اُ – هنري) نويسنده آمريكايي كه شهرتش به خاطر داستهانهاي كوتاه و احساساتي و نيمه واقع گرايانه است.
آثار: قلب مغرب، آواز شهر، راه‌هاي سرنوشت- اختيارات، چرخ و فلك.
34- آندره ژيد: نويسنده فرانسوي، برنده جايزه نوبل به جهت بيان مشكلات زندگي آدمي با عشقي سرشار به واقعيت. -آثار: مائده‌هاي زميني.
35- كمال‌الدين عبدالرزاق كاشاني- نويسندة قرن دهم. آثار: تحفه الاخوان
36- سعدي : شاعر و نويسنده قرن هفتم. شيوايي و روانی و لطف كلام توامندي در عرصه نثر مسجع از ويژگي‌هاي اوست.
آثار: گلستان، (در 8 باب به نظم و نثر مسجع) بوستان، ديوان اشعار و ….
37- سنايي: از شعران بزرگ قرن ششم، اولين شاعري كه مطالب عرفاني را وارد شعر كرد و آن را به مطالب عاشقانه در آميخت. قصايدي با موضوعات: زهد و حكمت و اخلاق و عرفان دارد. -آثار: حديقه الحقيقه- سيرالعباد الي المعاد- كارنامه‌ي بلخ – طريق التحقيق
38- دكتر محمود صناعي: استاد و نويسنده‌ي معاصر. آثار: آزادي و تربيت
39- دكتر محمدعلي اسلامي ندوشن: پژوهشگر و نويسنده‌ي معاصر. -آثار: جام جهان بين، آواها و ايماها، صفير سيمرغ، روزها (حسب حال)، كشور شوراها.
40- عبدالحسين وجداني: نويسنده معاصر: آثار: مجموعه داستان عمو غلام
41- جلال رفيع نويسنده و روزنامه نگار معاصر -آثار: فرهنگ مهاجم،فرهنگ مولد / در بهشت شداد.
42- نظامي گنجوي مشهورترين شاعر داستان پرواز بزمي در قرن ششم.
آثار: پنج گنج (خمسه) شامل: هفت پيكر، مخزن الاسرار، ليلي و مجنون، خسرو و شيرين اسكندرنامه. ((شرف نامه- اقبال نامه))
43- سهراب سپهري: شاعر و نقاش معاصر آثار: هشت كتاب (مجموعهي شعر)، اتاق آبي( زندگي‌نامه)
44- نيمايوشيج (علي اسفندياري) شاعر نوپرداز معاصر. -آثار: افسانه (اولين مجموعة شعر نو كه در سال 1301 به چاپ رسيد و سرآغاز شعر نو بود)،ققنوس و...
45- ابوالقاسم لاهوتي: شاعر قرن چهاردهم آثار: مجموعه‌اي از قطعه و مقداري تصنيف و ترانه با زباني ساده و روان.
46- ابوالعلاي معري: شاعر نابيناي عرب: آثار: شرح اشعار متنبي- شرح ديوان بحتري.
47- جعفر خامنه‌اي: شاعر قرن سيزدهم و چهاردهم. آثار: اشعارش به تأثير از نوپردازان تركيه به چاپ مي‌رسيد.
48- مهدي اخوان ثالث (شاعر معاصر): ويژگي شعر او اجتماعي، لحن حماسي و تأثير گرفته از شعر سبك خراساني قديم است. آثار: ارغنون- زمستان- آخر شاهنامه- از اين اوستا، در حياط كوچك پائيز در زندان، ترا ای کهن بوم وبردوست دارم.
49- طاهره صفارزاده: شاعر معاصر. آثار: رهگذر مهتاب- طنين در دلتا- سد و بازوان- سفر پنجم- ديدار صبح- بيعت با بيداري.
50- علي موسوي گرمارووي: از پيشتاران شعر مذهبي است و از شعراي نوپرداز به حساب مي‌آيد. آثار: سرود رگبار- عبور- در سايه سار نخل ولايت- چمن لاله خط خون تاناكجا و دستچين.
51- دكتر محمدرضا شفيعي كدكني: شاعر و پژوهشگر معاصر. -آثار شعر:
1- مجموعه شعر، شبخواني- از زبان برگ- در كوچه باغ‌هاي نيشابور- از بودن و سرودن مثل درخت در شب باران، بوي جوي موليان.
2- آثار تحقيقي: صور خيال در شعر فارسي- موسيقي شعر- تصحيح اسرارالتوحيد.
52- محمد حسن رهي معيري: غزل سراي معاصر كه در اشعارش به شيوايي و رواني شعر توجه داشته است. به سبك سعدي شعر مي سروده است. آثار: سايه‌ي عمر.
53- هوشگ ابتهاج (هـ.ا.سايه) شاعر معاصر. آثار: نخستين نغمه‌ها- سياه مشق، سراب ، شبگير.
54- ابن بطوطه: جهان گرد مشهور مراكشي قرن هشتم.
آثار: سفرنامه‌ي ابن بطوطه (كه توسط ابن جزي دبير سلطان مراكش با نام رحله‌ي ابن بطوطه يا تحفه النظار و غرايب الامصار تأليف شد). ويژگي اين سفرنامه: دقت نظر، واقع‌بيني- و توصيفات دقيق است.
55- پيرلوتي: جهان گرد فرانسوي قرن نوزدهم. آثار: سفرنامه‌ي به سوي اصفهان.
56- محمد حسن خان اعتماد السلطنه: وزير چاپ و دربار ناصرالدين شاه.
آثار: مرآه البلدان- مطلع الشمس. خيرات الحسان- الماثر و الآثار- تاريخ منتظم ناصري روزنامه‌ي خاطرات اعتماد السلطنه.
57- دكتر طه حسين: اديب و پژوهشگر نابيناي مصري آثار: الايام (از بهترين نمونه‌هاي زندگي نامه نويسي (حسب حال) است.)
58- مسعود سعد سلمان: شاعر قرن پنجم كه بيشتر عمر خود را در قلعه‌هاي « ناي- سو- د هك – مرنج» در زندان به سر برد و به شاعر حبسيه سرا مشهوراست. آثار: ديوان اشعار.
59-پوران شريعت رضوي: همسر دكتر علي شريعتي. آثار: طرحي از يك زندگي درباره زندگي و افكار همسرش.
60- زيب النسا (مخفي): از زنان شاعر هند. پيرو عرفي شيرازي(از شاعران دوره صفویه) آثار: ديوان اشعار.
61- محمد كاظم. كاظمي: شاعر معاصر افغاني آثار: مجموعه شعر (پياده آمده بودم)
62- ابن مالك: دانشمند نحوي قرن هفتم- مؤلف كتاب الفيه (آموزش صرف و نحو عربي به شعر در هزار بيت).
63- ابوريحان بيروني: دانشمند قرن پنجم. آثار: تحقيق ماللهند (شرح سفر به هندي) آثار الباقيه- التفهيم- قانون مسعودي
.64- بيدل دهلوي: شاعر پارسي گوي هندي. ويژگي اشعارش: افكار عرفاني با مضامين پيچيده و استعارات و كنايات.
65- توماس كارلايل: مورخ و نويسنده قرن 19 – آثار تاریخ فرد ریک کبیر.
66- وصاف الحضره: تاریخ نگار دوره مغول.آثار: تاریخ وصاف(با نصری مصنوع و متکلف به بیان تاریخ مغول پرداخته)
67- علي اكبر دهخدا: دانشمند و ادیب قرن چهاردهم -آثار: لغت‌نامه، امثال و حكم، چرند و پرند، ترجمه‌ها «عظمت و انحطاط روميان- روح القوانين.»
68- عبيدزاكاني: شاعر طنزپرداز قرن هشتم. آثار: ديوان اشعار. رسالهي دلگشا، اخلاق الاشراف- موش و گربه.
69- زمخشري: استاد تفسير و حديث اثر معروف وي «الكشاف في تفسير قرآن»
70- ابونصر فراهي: مؤلف كتاب نصاب الصبيان (موضوع آن آموزش لغت عربي به زبان شعر است.)
71- محمد علي فروغي: از چهره‌هاي ادب و حكمت معاصر. -آثار و سير حكمت در اروپا، آئين سخنوري- تصحيح كليات سعدي و ديوان حافظ.
72- رشيدالدين و طواط: شاعر و كاتب ايراني. كتاب مشهور حدائق السحر است.
73-محمد علي جمالزاده:پدر داستان نويسي كوتاه در ايران كه اولين اثر او در سال 1300 به نام يكي بود يكي نبود به چاپ رسيد .شيوه نثر او انتقادي ، طنز گونه ، سرشار از ضرب المثل و كنايات عاميانه است .
آثار : راه آب نامه – شور آباد – هفت كشور- دار المجانين - قصه ما به سر رسيد – قصه هاي كوتاه براي بچه هاي ريش دار-سر و ته یک کرباس- تلخ و شیرین
