فعل وزمان آن در فارسی دوازدهم (کویر)

ماضی ساده	بود	داشت	آمد	شد	کرد	گذاشت	رفت	گرفت	ماند	بازگشت
	خوردند	رفتند	رسید	شکفتند	سرزد	رفتم	نکردم	فرود آمدم	رفتم
ماضی استمراری	می نشستند	می گشت	می سنجید	می یافت	می سپرد	برمی گشتیم	می رفتیم	می گرقت	می آمد	می برد
	باز می گرداند	می برد	می گریست	باز می گشتند	می رفتم	بر می گشتم	می شدم	می کرد
ماضی بعید	ریخته بود	رسیده بود	نشسته بودیم	گذاشته بودم	رفته بودم
ماضی نقلی	داده اند	ساخته اند	بوده است	آلوده است	برخاسته اند	آمده اند	داده است	آمده است	کرده است
مضارع اخباری	می آید	می شود	برمی دارد	می کنند	است	می گویند	می کند	می کنم	ایم در نزدیک تریم	می گوید
	می خواند	می توان دید	می توان کرد	دارد	میرسد	می شود	می گیرم	می شنوم	می گرید	سر می زند
	می پیوندد	می بیند	می رود	می توان زد	می شود
مضارع التزامی	بگذارد	بخوابند	کنند با حذف ب	بزنند

فعل امر : زنید با حذف ب -کنید با حذف ب

عصرتان به شادی .حسن دهقان

فعل وزمان آن در فارسی دوازدهم ( سه مرکب زندگی )

مضارع اخباری	می گذرانی	دارم با حذف می	آیدبا حذف می
نشینم با حذف می	شوم با حذف می	بازروم با حذف می	گردد با حذف می
ماضی ساده	پرسیدند	گفت

روز خوش .حسن دهقان

فعل وزمان آن در فارسی دوازدهم ( درس از پاریز تا پاریس)

ماضی ساده	ماضی ساده	ماضی استمراری	ماضی نقلی	ماضی بعید	مضارع اخباری	مضارع التزامی	فعل امر . آینده.فعل نهی
نداشت	زفتم	می بایست	دیده ام	کرده بودم	است	بروم	بده ( امر)
بود	نکشید	می افتادیم	رسیده است	نشسته بود	باشد	برویم	خواهید گقت ( اینده )
گرفت	زدیم	برمی داشتیم	دوخته شده است( مجهول)	رسیده بود	دارم	بیایم	بازخواهد داشت
شد	گذشتیم	می کردیم	دیده اند	نهاده بودند	هستید	بگویم	نکنید (نهی)
کردیم	راند	می رفتیم	شده با حذف است	نوشته شده بود ( مجهول)	میرود	بنویسم
آمد	داشت	می کردم	گفته اند	داده بودند	می کند	ببری
آمدم	نهادند	می گرفتند	کرده (است)	خوانده بودم	نمی ماند	کنیم با حذف ب
کردم	دید	می دادند	کاشته اند	کرده بود	می دانیم	کنیم
فهمیدم	بود	می خواندند	نهاده اند		می میرند	کنم
گفتم	یافت	می زد	شده ( است)		می بینم	بکند
دادم	ایستادند	می گفت	کرده اند		نمی آورد	ببرد
برداشت	کشته شدند( مجهول(	می شد	ریخته اند		خوانده می شوند( مجهول )
کرد	رسید	می توانست	آورده است		دارد
نوشت	انداخت		ساخته شده ( است )و زده اندوبوده است وکرد ه اند		می نگرد

فعل وزمان آن در فارسی دوازدهم( صبح ستاره باران )

ماضی ساده	ماضی نقلی	مضارع اخباری	فعل امر	فعل نهی
برانگیخت	نشسته با حذف معنایی است	م در جنونم	باز آ	مگریز
دادند		نمی توان کرد
گفتی		مانَد با حذف می
گفتم		است
بودند
بستند

فعل وزمان آن در فارسی دوازدهم ( درس هفتم ؛در خقیقت عشق )

ماضی ساده	مضارع اخباری	مضارع اخباری	مضارع اخباری	مضارع اخباری	مضارع التزامی	فعل دعایی	فعل امر
آمد	است	نکند با حذف می	رسدباحذف می	بوَد وباشد	رسانند با حذف ب	بادا	می شناس
گفت	اند در موجودند(هستند)	ننماید با حذف می	سوزد با حذف می	خورد با حذف می	نسازد ( منفی)		می یاب
	اند در کمال اند	رسد با حذف می	گرداند با حذف می	نداردبا حذف می	بکند		گوش دار
	نبینی با حذف می	خوانند با حذف می	نهد با حذف می	گرداند با حذف می	برساند
	نباشد با حذف می	باشد با حذف می	رسند با حذف می	بیند با حذف می	بخواهی
	کنی با حذف می	نباشد با حذف می	باشد با حذف می	رسد با حذف می	نخواهی
	اند در حسن اند	نتوان رسیدن با حذف می	ارزد با حذف می	زند با حذف می	نطلبد منفی
	می کوشند	شود با خذف می	آید با حذف می	نداند با حذف می
	می توان رسیدن	نباشد با حذف می	باشد با حذف می	کند با حذف می
	نشود با حذف می	کند با حذف می	کند در زندگانی کند	باشد وگوید با حذف می
	ندهد با حذف می	ننهند با حذف می		ی در مایی وایم در توایم

در متون قدیم گاهی به جای ب که بر سر فعل امر می آمد از می استفاده می کردند : می کوش به هر ورق که خوانی ( بکوش )

شاد باشید . حسن دهقان

فعل وزمان ان در فارسی دوازدهم ( آفتاب جمال حق)

ماضی ساده	مضارع اخباری	مضارع التزامی	فعل امر
گفت	باشد با حذف می	کنم با حذف ب	یاد کن
گزید	نیاید با حذف می	بگیرد
گردانید	بر آرد با حذف می	طلبد با حذف ب
	رسم با حذف می	کند با حذف ب
	زند با حذف می	کند با حذف ب
		دهد با حذف ب

فعل وزمان آن در فارسی دوازدهم( نی نامه )

ماضی ساده	ماضی نقلی	مضارع اخباری	مضارع التزامی	فعل امر
ماند	ببریده اند	می کند	بگویم	بمان
شدم	نالیده اند	خواهم با حذف می		گو باحذف ب
شد		است		رو با حذف ب
نجست		نیست
فتاد		نیابد با حذف می
برید		باز جوید با حذف می
درید
دید
رفت

فعل باد در بیت نهم دعایی است .بعضی افعال تکراری هستند مثل است یا نیست

پیروز باشید .حسن دهقان .ادمه دارد

فعل وزمان آن در فارسی دوازدهم

روان خوانی جاسوسی که الاغ بود

1-می گویم : مضارع اخیاری 2- بدهید : مضارع التزامی 3- بگو : فعل امر 4- بکنم ، بروم ، بزنم: مضارع التزامی 5-نزنم : مضارع التزامی منفی 6- است : مضارع اخباری 7- نگو : فعل نهی 8- مانده : با حذف است ماضی نقلی 9- کنم : با حذف ب مضارع التزامی 10-نباشه عامیانه نباشد : مضارع التزامی منفی 11- داریم : مضارع اخباری با حذف می 12- نیست : مضارع اخباری منفی 13- می گیرد، می کند ، می گوید : مضارع اخباری 14- بگیرد : مضارع التزامی 15- کند : با حذف ب مضارع التزامی 16- باشد : با حذف ب مضارع التزامی 17- افتاد ،دیدی : ماضی ساد ه18- گفته اند : ماضی نقلی 19-بگذارید : فعل امر 20 : نمی دانم : مضارع اخباری 21- بگویم : مضارع التزامی 22- نمی توانم : مضارع اخباری منفی 23- بزنم : مضارع التزامی24- می خواهد : مضارع اخباری 25- کنیم، کنم : با حذف ب مضارع التزامی 26- می گویم : مضارع اخباری26- بفرمایید : مضارع التزامی 27- نگذاشته ای : ماضی نقلی منفی 28- می خواهی : مضارع اخباری 29- بفرستی : مضارع التزامی 30 -می گذارم ، می آید ، می بوسد، می گیرد ، می گوید : مضارع اخباری 31- باشیم : مضارع اخباری با حذف می 32- بگذاریم : مضارع التزامی 33- داریم : مضارع اخباری با حذف می 34- نداریم : مضارع اخباری منفی 35- کنیم : با حذف ب مضارع التزامی 36- بروید : فعل امر 47- شده : با حذف است ماضی نقلی 38- بگذارید ، بروید: فعل امر39- نکنید: فعل نهی 40-نمی آورم : مضارع اخباری منفی 41- بدهم: مضارع التزامی 42- می زنم ، می گویم، می گیریم: مضارع اخباری 43- برویم : مضارع التزامی 44- کنیم : مضارع التزامی با حذف ب 45- بزنیم : مضارع التزامی 46- می بینم، می گیرم ، میزند : مضارع اخباری 47- بوده باشد : ماضی التزامی 48- می گوید ، می دهد، می بارد ، میزند : مضارع اخباری 49- شود : با حذف ب مضارع التزامی 50- می گویم : مضارع اخباری 51- نیامده ایم : ماضی نقلی منفی 52- کنیم : با حذف ب مضارع التزامی 53- کاشتیم : ماضی ساده 54- می آوریم، می فروشیم : مضارع اخباری 55-کردی : ماضی ساده 56- می گوید، نمی داند : مضارع اخباری57- کند : با حذف ب مضارع التزامی 58- می کند، می کشیم ، نمی آید ، نمی داند : مضارع اخباری 59- می آید ، می ایستد ، می کشد ، می زند ، می افتد : مضارع اخباری 60-می شویم ، می شود ، می کشد : مضارع اخباری 61-گرفته : با حذف است ماضی نقلی 62- بکاریم : مضارع التزامی 63- می رسیم : مضارع اخباری 64-کرده ایم : ماضی نقلی 65- می گوید : مضارع اخباری 66- بنشانیم : مضارع التزامی 67- کند : با حذف ب مضارع التزامی 68- بنشیند : مضارع التزامی 69-می کند ، می گوید : مضارع اخباری 70- بفرما بنشین :فعل امر 71-رفته باشد : ماضی نقلی 72- می دهد ، می کوبد ، می کنیم : مضارع اخباری 73-بنشانیم : مضارع التزامی 74- نمی نشیند : مضارع اخباری منفی 75- گقتم : ماضی ساده 76- بخریم : مضارع التزامی 77-می گویم : مضارع اخباری 78- نکن : فعل نهی 79- قرار بود : ماضی ساده 80- دیده شویم : مضارع التزامی مجهول 81- دیده می شدیم : ماضی استمراری مجهول 82- کن : فعل امربا حذف ب 83- بگذاریم ، برویم ،: مضارع التزامی 84- می خواهیم: مضارع اخباری 85- برداریم : مضارع التزامی اصل فعل بر بداریم است86- می گیرد ، می کند : مضارع اخباری87- نخوانده بودیم : ماضی بعید 88- می خواهد : مضارع اخباری 89- بگیرم ، کنم، شود با حذف ب : مضارع التزامی 90- می کشد : مضارع التزامی 91- برویم ، بشود : مضارع التزامی 92- می شود ، می کند ، می گوید : مضارع اخباری93-نگقتم : ماضی ساده منفی 94- می زند ، می کند ، می اندازد ، می دود : مضارع اخباری 95-بود ، کردی : ماضی ساده 96- برود ، شود، برویم : مضارع التزامی 97-زدم : ماضی ساده 98- نکند : مضارع التزامی منفی 99- بخواند: مضارع التزامی 100- می دویم ، می کنیم ، می رسیم ،نمی دانیم : مضارع اخباری 101- بگوییم : مضارع التزامی 102- نشدیم : ماضی ساده منفی 103- می آید : مضارع اخباری 104- زده باشد : ماضی التزامی 105- برگشتید ، کردید : ماضی ساده 106- می گوید ، می کنیم، می نشینیم ، می زند ، می دهیم ، می گوید : مضارع اخباری 106: شده : با حذف باشد : ماضی التزامی 107- دادید ، نکردید : ماضی ساده 108 –شوم : با حذف ب مضارع التزامی 109- نمی خواهم : مضارع اخباری 110- می کنم ، می گویم : مضارع اخباری 111- زد ، بود : ماضی ساده 112- می رسد : مضارع اخباری 113- بود : ماضی ساده 114- برسد : مضارع التزامی 115- نیامده است : ماضی نقلی منفی 116- کرده بودیم : ماضی بعید 117- می گذرد ، نمی شود : مضارع اخباری 118- کرده اند : ماضی نقلی 119- بگیرند : مضارع التزامی 120 –می زند : مضارع اخباری 121- رسیده اند، گذاشته اند : ماضی نقلی 122- خواهیم داد : آینده 123- فهمیدید: ماضی ساده 124- می زند ، می گوید : مضارع اخباری 125- کردید ،بود ، گرفتیم ، درآوردیم ، آ وردید ، کردید، نداشتید ، داد ، زدیم، خندیدیم : ماضی ساده 126- بفرستید : مضارع التزامی. ادامه دارد

پاینده باشید .حسن دهقان

فعل وزمان آن درفارسی دوازدهم

درس پنجم : دماوندیه

1- نبیند : مضارع التزامی منفی2-بنهفته : با حذف ای ماضی نقلی 2- وارهی : با حذف ب مضارع التزامی 4- بسته : با حذف ای ماضی نقلی 5- کرده : با حذف ای ماضی نقلی 6- گشت وبنواخت : ماضی ساده 7- ی در تویی وی در روزگاری :مخفف هستی مضارع اخباری 8- شو: فعل امر بدون ب آغازی 9- بنواز : امر 10-نی ام : مخفف نیستم : مضارع اخباری منفی 11- ی در زمینی : هستی مضارع اخباری 10- نموده : ماضی نقلی 11- فرو نشیند و کردند: ماضی ساده 12- شو :امر13-مپسند: نهی13- همی خند: مضارع اخباری 14- مکن : فعل نهی 15- شنو : امر 16- داری : با حذف ب مضارع التزامی 17- سوزد : با حذف می مضارع اخباری 18- شنو، برکش ، بنشین ، بگرای ، بخروش ، بفکن، برکن : فعل امر 19-برکند : ماضی ساده 20 – بستان :فعل امر

اذامه دارد. سلامت باشید . حسن دهقان

فعل وزمان آن در فارسی دوازدهم

درس سوم : آزادی و دفتر زمانه

1-است : مضارع اخباری 2- می طلبم : مضارع اخباری 3- ببرد : مضارع التزامی 4- بنمایید : فعل امر 5- نکند : مضارع التزامی منفی 6- شود : مضارع التزامی با حذف ب 7- کن : فعل امر 8- نشود : مضارع التزامی منفی 9- بدر : فعل امر 10- کردیم : ماضی ساده 11- کرد : ماضی ساده 12- نداشت : ماضی ساده 13- فتد : مضارع اخباری با حذف می ( می افتد ) 14- نیست : مضارع اخباری منفی 15-داشت: ماضی ساده ( بعضی از افعال تکراری هستند)

گنج حکمت : خاکریز

شکسته شد : ماضی ساده مجهول 2- بود : ماضی ساده 3- داشت : ماضی ساده 4- نباخته : با حذف بود : ماضی بعید 5- می دانست و می شد و می گفت : ماضی استمراری 6- می دهیم : مضارع اخباری 7- شد : ماضی ساده 8- نداشتندورسید : ماضی ساده 9- شده بود : ماضی بعید 10 –رسیدند وایجادکرد : ماضی ساده 11-نمی کرد و می کرد: ماضی استمراری 12-وجود دارد : مضارع اخباری با حذف می ( می دارد ) 13- کرد : ماضی ساده 14- می شود : مضارع اخباری 15- نمود : ماضی ساده 16- توانستند : ماضی ساده 17- کنندو رسند: با حذف ب مضارع التزامی

ادامه دارد .با آرزوی خوبی وسلامتی .حسن دهقان

فعل و زمان آن در فارسی دوازدهم

درس مست وهشیار

1-دید : ماضی ساده 2-گرفت:ماضی ساده 3- گفت : ماضی ساده (تمام افعال گفت در این درس ماضی ساده هستند) 4-است : مضارع اخباری5- نیست : مضارع اخباری منفی6- ی در مستی : مخفف هستی ،مضارع اخباری 7- میروی: مضارع اخباری8- می باید : مضارع اخباری 9- برم : با حذف ب مضارع التزامی 10- آی مخفف بیا : فعل امر 11- شویم : با حذف ب مضارع التزامی 12- گوییم : با حذف ب مضارع التزامی 13- بخواب : فعل امر 14- بده : فعل امر 15- وارهان : یعنی رها بکن : فعل امر 16- کنم : با حذف می مضارع اخباری17- پوسیده است : ماضی نقلی 18- در افتاد : ماضی ساده 19- خوردی : ماضی ساده 20- شدی : ماضی ساده 21- زند : با حذف ب مضارع التزامی 22- بیار : فعل امر

با آرزوی بهروزی .حسن دهقان

فعل وزمان آن درکتاب فارسی دوازدهم

همان طور که می دانیم، فعل یکی از انواع کلمه در زبان است که نقش محوری در جمله دارد .اساس هر فعلی بر روی بن آن فعل است که خود به دوبن ماضی ومضارع تقسیم می شود.

فعل دارای شناسه است( به جز سوم شخص مفرد درفعل ماضی) که در آخر فعل می آید ( به جز فعل آیند ه که به فعل کمکی آن اضافه می شود )و شخص وشمار فعل را مشخص می کند .

افعال از نظر ساخت هر کدام طرز خاصی دارند که در کتاب فارسی نهم با انواع آن وطرز ساخت هر کدام آشنا می شویم .

در کتاب فارسی نهم شش نوع فعل ماضی ( ساده ، نقلی ، استمراری ، بعید ، مستمر و التزامی ) و سه نوع مضارع ( اخباری ، التزامی ومستمر ) وآینده اشاره شده است . ما هم اساس کار خود را بر آن قرار می دهیم .

برای مشخص کردن زمان فعل باید به بن آن دقت کنیم ؛ اگر بن ماضی در آن به کار رفته باشد ، زمان آن ماضی واگر بن مضارع به کار رفته باشد ، زمان آن مضارع است .

برای تشخیص بن فعل از یک فرمول ساده می توانیم استفاده کنیم .به این صورت که مثلافعل « می گفتی » را به شما می دهند وبه شما می گویند که بن ماضی وبن مضارع آن را مشخص کنید .می گویید : او گفت تو هم بگو . خوب بن ماضی آن می شود «گفت»و بن مضارع آن بدون ب در بگو می شود « گو» . فعل «رفته ام» او رفت تو هم برو. رفت بن ماضی ، ب را از برو حذف می کنیم ، بن مضارع آن می شود «رو» .به همین سادگی .

با این مقدمه به بیان افعال در فارسی دوازدهم می پردازیم .

درس ستایش : ا- گویم : مضارع اخباری که علامت ( می ) آن حذف شده است ودر اصل (می گویم) بوده است .2-هستی در کلمه پاکی که به صورت مخفف (ی) بیان شده است .

فعل است وهست مضارع هستند که علامت ندارند. ما هم آنها را مضارع اخباری حساب می کنیم .3- ی در راهنمایی مخفف هستی مضارع اخباری 2- نروم: باحذف می مضارع اخباری3- جویم وپویم : مضارع اخباری که (می) آنها حذف شده اشت 4-گویم : مضارع اخباری با حذف می 5- هستی که به صورت مخفف ی آمده در سزایی، حکیمی ، عظیمی ، کریمی ، رحیمی ،فضلی ،ثنایی . مضارع اخباری 6- نتوان گفتن : این گونه فعل ها را افعال بدون شخص یا بدون نهاد می گویند ، شاید بتوان رفت یا می شود ایستادگی کرد و....برای تعیین زمان این گونه فعل ها باید به قسمت اول آنها نگاه کرد .نتوان همان نمی توان است .پس نتوان گفتن مضارع اخباری است 7- نگنجی : نمی گنجی مضارع اخباری 8- نتوان گفتن : با حذف می مضارع اخباری 9-نیایی : با حذف می مضارع اخباری 10-هستی در عزی، جلالی ،علمی ، یقینی ، نوری ، سروری ، جودی ، جزایی مضارع اخباری11- بدانی : مضارع التزامی 12- بپوشی : مضارع التزامی 13-بکاهی : مضارع التزامی14- فزایی :با حذف می مضارع اخباری15-گوید : با حذف می مضارع اخباری 16-بُوَد: در گذشته گاهی به جای استفاده از فعل است یا باشد ،از صورت قدیمی بُوَد استفاده می شد که معادل همان «است یاباشد» است مثل : بُوَد آیا که در میکده ها بگشایند ( حافظ) دانش آموزان عزیز آن را با فعل بود اشتباه نگیرند.مضارع التزامی چون وجه آن التزامی است.

درس یکم : شکر نعمت است : مضارع اخباری2- فرو می رود : مضارع اخباری 3- بر می آید : مضارع اخباری4- برآید : با حذف می مضارع اخباری 5- آید با حذف ب مضارع التزامی 6- آورد : با حذف ب مضارع التزامی 7- نتواند: با حذف می مضارع اخباری 8- رسیده : با حذف معنایی «است »،ماضی نقلی 9- کشیده : با حذف معنایی است ، ماضی نقلی 10-ندرد : با حذف می ، مضارع اخباری 11- نبرد : با حذف می مضارع اخباری 12- گفته : با حذف است ،ماضی نقلی 13- بگسترد: مضارع التزامی 14- فرموده: با حذف است ماضی نقلی 15- بپرورد: مضارع التزامی 16- گرفته ، نهاده ، شده، گشته باحذف است ماضی نقلی 17- اند در کارند مخفف هستند مضارع اخباری 18- آری مخفف آوری با حذف ب مضارع التزامی 19- نخوری :مضارع التزامی منفی 20- نباشدبا حذف می مضارع اخباری 21-نبری :با حذف می مضارع اخباری منفی 22- داردوباشد با حذف می مضارع اخباری 23- بردارد: با حذف می مضارع اخباری 24- نکند : با حذف می مضارع اخباری 25- بخواند : مضارع التزامی 26- فرماید : با حذف می مضارع اخباری 27-کردم : ماضی ساده28- بر آوردم : ماضی ساده 29- همی دارم : مضارع اخباری 30- بین : فعل امر31- کرده است : ماضی نقلی 32- پرسد : با حذف ب مضارع التزامی 33- گوید با حذف ب مضارع التزامی 35- اند در معشوق اند : مخفف هستند مضارع اخباری 36- بر نیاید : با حذف می مضارع اخباری 37-برده بود : ماضی بعید38- شده :با حذف لفظی بود ماضی بعید 39- باز آمد : ماضی ساده 40 گفت : ماضی ساده 41- بودی وکردی، گفت ،داشتم : ماضی ساده 42- رسم و کنم: با حذف ب مضارع التزامی 43- برسیدم : ماضی ساده ( نکته : در متون قدیم یک ب بر سر فعل ماضی می آوردند که به آن بای زینت می گفتند وهیچ تاثیری هم در فعل وزمان آن نداشت ) برسیدم ، برفت و....44- کردوبرفت ماضی ساده 45-بیاموز: فعل امر46- شد : ماضی ساده 47- باز نیامد:ماضی ساده منفی

گمان 1- گویند : با حذف می مضارع اخباری2- میدید : ماضی استمراری3- پنداشت: ماضی ساده 4- می کرد : ماضی استمراری 5- بگیرد : مضارع التزامی 6- نمی یافت : ماضی استمراری 7- بیازمود : ماضی ساده 8- ندید : ماضی ساده 9-فرو گذاشت : ماضی ساده 10-بدیدی: ماضی استمراری 11- بردی : ماضی استمراری 12-نپیوستی : ماضی استمراری 13- بماند : ما ضی ساده

نکته: در متون قدیم ماضی استمرای علاوه بر علامت« می» دو علامت دیگر داشت : 1- همی دراول فعل: همی رفت ، همی آمد 2- ی در آخر فعل : نپیوستی ، بردی .

گاهی هم هردو علامت با هم می آمد:همی آمدی یا می فرستادی

ادامه دارد . با آرزوی سلامتی وبهروزی .حسن دهقان

استعاره به زبان ساده

استعاره لغت عربی است از باب استفعال .از نظر تعریف لغتی یعنی از کسی چیزی را امانت گرفتن

اما در اصطلاح ادبی یعنی چه ؟

بحث را با یک مثال ساده شروع می کنم .مثلا شما یک جمله ساده می سازید ومی گویید :این کشتی گیر در روی تشک کشتی بسیار قوی است .خوب این یک جمله ساده ومعمولی است که درک وفهم آن برای هر کسی با هر سنی آسان است .جملات معمولی وعادی که ما هر روز استفاده می کنیم از این نوع هستند .

حالا می خواهیم همین جمله را کمی ادبی وهنری بیان کنیم ؛ می گوییم : این کشتی گیر در روی تشک مثل شیر بسیار قوی است .خوب این جمله از جمله قبلی هم ادبی است وهم ذهن ما را مقداری به تلاش می اندازد تا بین کشتی گیر وشیر رابطه شباهت ( تشبیه ) برقرار کنیم . یعنی کشتی گیر را از نظر قوی بودن به شیر تشبیه کرده ایم .کشتی گیر مشبه،شیر مشبه به ،مثل ادات تشبیه وقوی است، وجه شباهت.

حالا اگر بخواهیم همین جمله را بیشتر ادبی وهنری تر کنیم ، می آییم وکشتی گیر ومثل را حذف می کنیم ومی گوییم: شیر در روی تشک بسیار قوی است . با این کار ما هم جمله خود را ادبی تر کرده ایم وهم ذهن مخاطب خود را به چالش می کشیم که تلاش کند و درک کند که منظور از شیر در این جمله چیست ؟چون هیچ شیر ی بر روی تشک که کشتی نمی گیرد . پس منظور از شیر چیست ؟ از کجا بفهمیم که منظور از کلمه شیر معنی واقعی آن ( شیر درنده )نیست .

این جاست که پای استعاره در میان می آید .حال اگر کسی همین جمله را به شما داد ( شیر بر روی تشک بسیار قوی است ) ذهن شما به تلاش می افتد که درک کند منظور از کلمه شیر چیست ؟ چون میدانید هیچ شیری بر روی تشک نمیرود .پس شما از عبارت«روی تشک » فهمیدید که کلمه شیر نباید معنی واقعی داشته باشد ومنظور گوینده باید کشتی گیر باشد ؛ چون اوست که بر روی تشک کشتی می گیرد . به این می گویند استعاره

پس استعاره همان تشبیه است که فقط یا مشبه ذکر می شود یا مشبه به .اما برای اینکه ما بدانیم با استعاره سروکار داریم قسمتی در جمله می آید که ما پی می بریم منظور معنای غیر واقعی آن کلمه است که به آن قرینه می گویند ( روی تشک).

حالا چند مثال : امروز یار من که مثل گل زیبا است ،نیامد .آیا با تشبیه سروکار داریم یا استعاره ؟

جواب: تشبیه چون یار من را از نظر زیبایی به گل تشبیه شده است

حالا اگر بخواهیم همین جمله را به استعاره تبدیل کنیم ، چه می گوییم ؟

بله : امروز گل زیبای من نیامد . یعنی مشبه را حذف می کنیم. پس گل می شود استعاره از یار .

از کجا متوجه شدیم ؟ درست است .از قرینه « نیامد» چون گل که نمی آید .به همین سادگی

مثال دیگر : پهلوان مثل اژدها شمشیرش را بلند کرد . اینجا هم با تشبیه سر وکارداریم

حالا به استعاره تبدیل میکنیم : اژدها شمشیر ش را بلند کرد .

از قرینه «شمشیرش را بلند کرد »می فهمیم که منظور از اژ دها باید پهلوان باشد .

حالا شما بگویید : ای غنچه خندان چرا نظری به ما نمی کنی .

با تشبیه سروکار داریم یا استعاره ؟ از کجا متوجه شدید ؟

جالا برای حذف مشبه به . باران نمی آید وشما از نیامدن باران ناراحت هستید .با ناراحتی می گویید : این آسمان هم مثل ما آدمها کلاَتعطیل شده است. خوب آسمان را به آدمها از نظر بیکاری تشبیه کرده ایم .

حالا اگر بخواهیم با همین جمله استعاره بسازیم چه می گوییم ؟ بله ؟

می گوییم این آسمان هم کلا تعطیل شده است . پس چه کار کردیم ؟ خیلی ساده مشبه به ( ما آدمها ) را حذف کردیم .

مثال دیگر :چمنزار مثل آدم می خندد . یک تشبیه به وجود آورده ایم .حالا آن را به استعاره تبدیل می کنیم : چمنزار می خندد .

عصرتان به شادی وخوشی .حسن دهقان

بررسی یک نظر از خوننده گرامی درباره مطلب لوستر یا لوستِر

نظر خواننده گرامی :به نظر من صحیح نیست واژه ای رو که امانت می گیریم تغییرش بدیم. حداقل باید شکل صحیحش رو معرفی کنیم ، و دلیل تلفظ متفاوت خودمون رو بیان کنیم. اینکه در زبان فارسی نمیشه سه صامت رو باهم تلفظ کرد ( که قطعا میشه ) دلیل نمیشه زبان دیگری رو دستکاری کنیم.

با سپاس از خوننده گرامی .در مطالب قبل گفتم که به عقیده زبان شناسان دستگاه گفتاری هر زبان با زبان دیگر متفاوت است .بنابراین با توجه به این واقعیت وقتی کلمه ای از یک زبان وارد زبان دیگر می شود ,با یدمتناسب با دستگاه گفتاری آن زبان تلفظ گردد .در زبان فارسی همیشه دومین واج هر هجا مصوت است نه صامت .اولین وسومین وچهارمین واج هجا نیز صامت است . هجا ها در زبان فارسی سه صورت دارند 1- صامت , مصوت مثل با یا بو و...2- صامت , مصوت , صامت مثل کار , در و... 3- صامت , مصوت , صامت , صامت مثل رفت , ساخت و... .بنابراین بیشتر از دو صامت ساکن در زبان فارسی نمی تواند کنار هم قرار گیر د چون تلفظ آن سنگین می شود و اگر چنین باشد خود دستگاه فارسی زبانان برای راحت تلفظ کردن آن ,آن را به دو هجا تقسیم می کند؛ دقیقا مثل کلمه لوستر چون سه صامت ساکن کنار هم آمده است وتلفظ آن سنگین است , زبان آن را به دو هجا ی لوس/ ترتقسیم می کند تا راحت تلفظ گردد.

بحث بر سر این نیست که ما به دلخواه چیز ی را تغییر دهیم یا دستکاری کنیم ونمی توانیم هم این کار را بکنیم؛ این ماهیت دستگاه گفتاری هر زبان است که طوری خداوند آن را طراحی کرده است که کلمات سنگین وثقیلی راکه با ویژگی های زبان فارسی همخوانی ندارند، با خود متناسب می کند . این امر فقط در مورد کلمات بیگانه نیست بلکه کلمات داخل خود زبان هم ممکن است چنین وضعیتی داشته باشند . شما یک گرگ را یه گرگ تلفظ می کنید دانشجوان را دانشجویان یاعفو را عف تلفظ می کنید و.... عصرتان به خیر وشادی .حسن دهقان

ادامه بحث پیشین

204-زیر چتر خورشید : خورشید ایهام . اضافه تشبیهی. واج آرایی

205- زیر خاکی : کنایه206-ساخت ایران : ایهام 207- سارق روح : اضافه تشبیهی . روح میتواند ایهام داشته باشد 208- سال های

ابری : تشبیه.کنایه

209- سال های خاکستری : کنایه 210- سایه به سایه : کنایه و تکرارو واج آرایی 211- سایه روشن : متناقض نما 212- سایه سکوت: اضافه استعاری

213-سایه همسایه:اضافه تشبیهی .واج آرایی214- ستاره بارون : تشبیه215- ستاره حیات : اضافه تشبیهی 216- ستاره سهیل : ایهام درسهیل217- سربداران : کنایه 218- سز زمین افتخار : کنایه

219- سرزمین رویاها: اضافه تشبیهی220- سرنخ : کنایه 221- سفر در خانه : متناقض نما 222- سفر سبز:سبز کنایه واستعاره223- سلام

به انتظار: جان بخشی 224- سلام سلام:تکرار.واج آرایی225- سلام زندگی : جان بخشی 226-سنگ وشیشه : تضاد وتناسب227- سوخته دلان : کنایه 227- سور وسوگ: جناس ناهمسان وتضاد

228- سه پنج دو : مراعات نظیر 229- سه در چهار : مراعات نظیر230-سه دونگ سه دونگ : تکرار. کنایه231- سیاه وسفید وخاکستری: تضاد ومراعات نظیر وواج آرایی

232- سیب خنده : اضافه تشبیهی 233-شال وانگشتر : مراعات نظیر234- شاه دزد : کنایه 235- شب آفتابی : متناقض نما236- شب زدگان : کنایه 237- شب شیشه ای: اضافه تشبیهی

238- شب های روشن : متناقض نما 239-شکر تلخ : متناقض نما240-شهر باران : باران ایهام 241- شهری در آسمان : شهر مجاز

242- شهر هرت : کنایه . ارسال المثل.ایهام243- صاحب دلان :کنایه244- صبحگاه خونین : اضافه تشبیهی 245- صدای صنوبر : جان

بخشی صنوبر ایهام246- صدف و مروارید : مراعات نظیر247- صفر بیست ویک : مراعات نظیر248- صید در پی صیاد : جناس ناهمسان .مراعات نظیر

250 طبل توخالی : کنایه 251-طریق عشق : اضافه تشبیهی252- عاقبت نقد فروشی عاقبت نسیه فروشی : تکرار . تضاد و واج

آرایی253- عبور از پاییز : جان بخشی 254-عروس خاک : اضافه تشبیهی . خاک مجاز از زمین

255- عشق تعطیل نیست : جان بخشی 256- عشق گمشده: استعاره257- عطر وگلاب : مراعات نظیر 258- علی البدل : کنایه

259- عیاران وطراران : تضاد .واج آرایی260- عید اومد بهاراومد : تکرار .مراعات نظیر261- غبار نور : متناقض نما 262- فتح خون : اضافه استعاری وخون مجاز از کشته

263- فصل زرد : کنایه 264- قافله این عمر : اضافه تشبیهی265- قصه شب سیما : سیما ایهام 1- نام شخص 2- تلویزیون

266- قصه عشق : اضافه تشبیهی .عشق مجاز از معشوق267- قصه پدر وپسر : مراعات نظیر 268- قصه های تا به تا :تکرار . کنایه

269- قفسی برای پرواز : متناقض نما 270- قلب یخی : اضافه تشبیهی271- ق مثل قلقلک : واج آرایی172-قهر وآشتی : تضاد

273-کت جادویی: اضافه تشبیهی 274-کت وشلوار خواستگاری : مراعات نظیر275- کژدم : کنایه 276- کلبه شوم :استعاره

281-گذر از رنج ها :استعاره282- گذر عمر : اضافه استعاری283- گزارش نقطه صفر : مراعات نظیر284- گل منگلی : کنایه .واج

آرایی285- گناه فرشته: فرشته ایهام دارد286- گوهر کمال : اضافه تشبیهی . کمال ایهام دارد 1- نام شخص 2- کامل بودن

287- گلریزان : کنایه 288- لبخند زندگی : اضافه تشبیهی289- لحظه گرگ ومیش : کنایه . تضاد وتناسب 290-ماجراهای خانه شماره

13:خانه مجاز

291- ماه آتش : استعاره در آتش . می توان اضافه تشبیهی گرفت292- ماه عسل : کنایه293- مثل آباد : استعاره 294-مثل باران : تشبیه

295-مثل زندگی : تشبیه 296- محله برو بیا : کنایه297- مدرسه خورشید : خورشید ایهام دارد 1- نام شخص 2- خود خورشید .298-

مدرسه موشها : اضافه استعاری.جان بخشی299- معجزه نوروزی : ایهام در نوروزی 1-خود نوروز 2- فامیلی شخص300- من نه منم :

متناقض نما301-موج شکنان ساحل عشق : ساحل عشق : اضافه تشبیهی . موج وساحل : مراعات نظیر 302- موج وصخره : تضاد

وتناسب303-مهر پنهان : ایهام 304- مُهر سکوت : اضافه تشبیهی

305- مهر وماه : مراعات نظیر . مهر ایهام دارد 1- ماه مهر 2- خورشید306 میثاق خون :خون مجاز از کشته شدن 307- مینو : ایهام 1- بهشت 2- نام شخص

308 – میوه ممنوعه : تلمیح 309 میهمانی از بهشت : بهشت ایهام 1- فردوس 2- بهشت زهرا310- نردبام آسمان : اضافه تشبیهی

311- نسیم رویا : اضافه تشبیهی 312 –نفس سنگ : اضافه استعاری .جان بخشی

313- نقطه اوج : ایهام در نقطه 1- بالاترین مکان اوج 2- خود نقطه در کلمه اوج314-نقطه سر خط : کنایه . مراعات نظیر315-نوروز رنگی:اضافه تشبیهی

416- نوشدارو : تلمیح317- نون وریحون : مراعات نظیر 318- وضعیت زرد : کنایه319- وضعیت سفید : کنایه320 –ولایت عشق : اضافه

تشبیهی 321- هتل پیاده رو : اضافه تشبیهی 322-هردم بیل هردم کلنگ : مراعات نظیر .کنایه . ایهام

323-هزاران چشم : مجاز 324-هزاران برگ هزاران رنگ: تکرار.واج آرایی .مراعات نظیر 325- هزار دستان : ایهام 326- هست ونیست

: تضاد .کنایه 327- همراه آفتاب : استعاره 328- همسفر خورشید : استعاره. خورشید ایهام دارد .329- همه با هم : جناس ناهمسان .کنایه

330- هوش سیاه : استعاره .کنایه331- هوشیار وبیدار : مراعات نظیر .ایهام 332- یاس های کوچک : ایهام333- یک حرف از هزاران : تضاد وتناسب

334- یک مرد آبی : اضافه تشبیهی335- یکی بود یکی نبود : تکرار .تضاد

بهترین ها را برای تان آرزومندم. حسن دهقان

ادامه بحث پیشین

134-خانه مهر : اضافه تشبیهی. مهر ایهام دارد 1- خورشید 2- محبت135-خانواده محبوب : محبوب ایهام دارد : اسم شخص 2- دوست داشتنی

136- خدا داد : ایهام 1- نام شخص 2- آنچه خدا داده است137- خسته دلان : کنایه138- خط شکن : کنایه

139 –خواب زده : کنایه140 خوب بد جلف : کنایه141- خورشید خاک : مراعات نظیر . استعاره . محاز

142-خورشید شب : مراعات نظیر .استعاره . متناقض نما143- خوش رکاب : کنایه144-خوش نشین ها: کنایه

145-خون سرد : اگر سر هم بخوانیم ,کنایه واگر جدا بخوانیم خون مجاز146- دارا وندار : تضاد

147- داستان یک شهر : شهر مجاز148-دربند اروند : در بند , کنایه .جان بخشی149- در جست وجوی آرامش : جان بخشی

150-در چشم باد : جان بخشی151-در کنار پروانه : ایهام1- نما شخص 2- خود پروانه152- درخت دوشتی : اضافه تشبیهی

153- درد سر : کنایه154- درد سرهای شیرین : متنافض نما .کنایه ایهام 1- نام شخص 2- نوعی مزه

155- درد سرهای عظیم : کنایه . ایهام 1- نام شخص 2-بزرگ156- در قصه ها زندگی می کنند : استعاره

157-دروازه ساعت : اضافه استعاری158- دزد وپلیس : تضاد ومراعات نظیر159- دست بالای دست : ازسال المثل . کنایه . تکرار

160- دست شما درد نکنه : کنایه 161-دستی بر آتش : کنایه 162-دلبر آهنی : کنایه163- دلبندم : کنایه

164- دلدار : کنایه165- دلدادگان و دلنوازان : کنایه166- دمی با ملا وعبید : دم مجاز167- دنیای شیرین : شیرین ایهام : 1- نام شخص 2- دلپذیر

168-دنیای شیرین دریا : ایهام در شیرین ودریا169-دور دست : کنایه170 دولت عشق : اضافه تشبیهی

171-دید وبازدید : مراعات نظیر172-دیرین دیرین : تکرار173-دیوار به دیوار: کنایه . تکرار174-دیوچوبیرون رود : استعاره

175-ذهن زیبا : ایهام : نام شخص 2- قشنگ176- راز شیوا: ایهام 1- نام شخص 2-زیباو رسا177-راز ونیاز : کنایه

178- راز یک خزان : جان بخشی179-راه در رو : کنایه. واج آرایی180- راه شیرین : ایهام181-راه وبیراه : تضاد

182- رقص پروانه : ایهام183- رنگ رنگ از همه رنگ : تکرار . وآج آرایی 184- رنگ شک: اضافه استعاری

185-روایت عشق : اضافه تشبیهی . عشق مجاز از معشوق186- روز خون :مجاز187- روزگار قریب : ایهام

188- روزنه ای به سپیده : جان بخشی . ایهام189- روز های اتش : آتش ایهام190- روز های آرزو: آرزو ایهام

191-روز های تلخ وشیرین : تضاد . حس آمیزی و مراعات نظیر192- روز های مهتابی : متناقض نما .تشبیه

193- روزی بود روزی نبود : تکرار .تضاد و واج آرایی194- روزی روزگاری : مراعات نظیر195- روشن تر از خاموشی : متناقض نما

196-ریشه در خاک : مجاز . مراعات نظیر197-ریشه در دشت خون : مجاز198- زخم کاری : کنایه

199-زمستان گرم : متناقض نما200-زن زندگی مرد زندگی : مراعات نظیر .تضاد .تکرار.واج آرایی

201- زنگ بیداری : اضافه تشبیهی .بیداری ایهام202- زوج یا فرد : تضاد ومراعات نظیر203- زیر تیغ : کنایه . تیغ مجاز

با آرزوی روزهای زیبا وقشنگ .حسن دهقان

مجموعه های تلوزیونی در آ یینه آرایه های ادبی

به نام حضرت دوست که هر چه بر سر ما می رود از ارادت اوست .

از همان زمان که آفتاب پر تاب ادبیات در عرصه فکر وذهن آدمی نقش بست ,همواره تلاش شده است تا آدمی نوشتار وگفتار خود را به گوهر درخشان ورنگارنگ آرایه های ادبی بیاراید وکلام خود را به صدف پر از مروارید این گوهر تابناک هزار نقش بیاراید.از این رهگذر مجموعه های تلویزیونی نیز بی نصیب نمانده است .

در این نوشتار تلاش شده است که نام مجموعه های تلوزیونی که دارای آرایه ادبی هستند ,همراه با آرایه های آنها نوشته شود.

1-آبی مثل دریا: مراعات نظیر بین آبی ودریا. رنگ آبی نماد پاکی وصداقت. دریا می تواند ایهام داشته باشد :1- نام شخص 2- خود دریا

2- آتش بدون دود : بین دود وآتش مراعات نظیر ؛ متناقض نما چون آتش بدون دود نیست

3- آتش در گلستان : آتش ایهام دارد 1- نام شخص 2- خود آتش ؛ گلستان هم ایهام دارد 1- باغ وبوستان 2- کتاب گلستان سعدی

4- آتش سرد : متناقض نما ؛ چون آتش گرم است5- آتش وباد : مراعات نظیر بین آتش وباد که از عناصر اربعه هستند . آتش را هم ایهام می توان در نظر گرفت 1- خود آتش 2- نام شخص

5- آتش وشبنم : مراعات نظیر ؛ چون از عناصر طبیعت هستند .آتش ایهام دارد 1- نام شخص 2- خود آتش .شبنم ایهام دارد :1- نام شخص 2- خود شبنم

6- آدم وحوا : مراعات نظیر7- آرایشگاه زیبا : زیبا ایهام دارد 1- نام شخص 2- زیبا بودن8- آژانس دوستی : دوستی ایهام دارد 1- فامیلی یک شخص 2- دوست بودن

9- آفتاب وزمین : مراعات نظیر10- آفتاب هدایت : اضافه تشبیهی11- آقا وخانم سنگی : بین آقا وخانم تضاد ومراعات نظیر .سنگی ایهام دارد 1- نام فامیلی 2- از جنس سنگ

12-آقای مطالعه : استعاره ( جان بخشی ).کنایه از کسی که بسیار مطالعه می کند . مطالعه می تواند ایهام داشته باشد 1- نام شخص 2- خود مطالعه

13- آقای نازنین : نازنین ایهام دارد 1- اسم شخص 2- عزیزو خوب بودن14- آن سوی دریا ,این سوی خاک : تضاد ومراعات نظیر

15- آوارگان عشق : استعاره.عشق مجاز از معشوق16- آوای باران : استعاره ( جان بخشی ) باران ایهام دارد 1- نام شخص 2- خود باران

17-آوای فاخته : فاخته میتواند ایهام داشته باشد 1- فامیلی یا اسم شخص 2-پرنده ای به نام فاخته18- آوایی در گلستان : گلستان ایهام دارد 1- باغ 2- کتاب گلستان

19- آیینه عشق : اضافه تشبیهی20-آیینه عبرت : اضافه تشبیهی21-اتل متل یه قصه : مراعات نظیر22- ارثیه ایرانی : ایرانی ایهام دارد 1- نام شخص 2- مربوط به کشور ایران

23- ارمغان تاریکی : استعاره ( جان بخشی )24-از این جا تا اون جا:تضاد25-از پا نیفتاده: کنایه26- از نفس افتاده : کنایه27- اشکها ولبخندها : تضادو مراعات نظیر

28- سلطان وشبان : مراعات نظیر29- افسانه های کهن ایرانی : ایهام در واژه ایرانی 1- آقای ایرانی 2- مربوط به کشور ایران30- افسون : ایهام 1- نام شخص 2- سحر وجادو

31-امیر وغول چراغ جادو : تلمیح در چراغ جادو32-امین ومینا : ایهام در کلمه مینا 1- نام شخص 2- مرغ مینا33-امواج جادویی :تشبیه34-انتظار سرخ : استعاره

35-انقلاب زیبا : ایهام در واژه زیبا 1- نام شخص 2- زیبابودن36- ایتالیا ایتالیا: واژه آرایی37- این قافله عمر : اضافه تشبیهی38- این وآن : تضاد ومراعات نظیر

39- باد مثل باد کنک : مراعات نظیر40-باران عشق : اضافه تشبیهی41-با زبان بی زبانی : متناقض نما42- بازی با مرگ : استعاره43- بازی در آینه :استعاره و ایهام در واژه بازی 1- بازی کردن 2- پرنده باز

44- بازی زندگی : استعاره45- بازی نقاب ها : استعاره و نقاب مجاز از افرادی که نقاب می زنند46-باغ کوچک بی بی گل :استعاره57- بانوی سردار : سردار ایهام دارد 1- نام شخص 2- فرمانده

58- بچه های کوچه دوستی : کوچه دوستی اضافه تشبیهی دارد .دوستی ایهام دارد 1- نام شخص 2- دوست بودن59- بچه های هور : هور ایهام دارد 1- خورشید 2- هور العظیم یا هر هور دیگر

60 برادران خورشید : خورشید ایهام دارد 1- نام شخص 2- خود خورشید . اگر معنای خود خورشید را در نظر بگیریم استعاره است ( جان بخشی )

61- برادر خواب : استعاره وکنایه از مرگ62- بر بال دوست :استعاره63- بر سر دو راهی : کنایه64- برگ ریزان : کنایه از پاییز

65- برگ سبز : برگ ایهام دارد 1- برگه دفتر 2- برگ درخت . مراعات نظیر بین برگ وسبز66- برگه های سفید: بین برگه وسفید مراعات نظیر

68-برگی از زندگی : استعاره مکنیه69- برگ وباد : مراعات نظیر. ایهام در برگ70- بزنگاه : کنایه71- بگذار آفتاب برآید : استعاره . بین آفتاب وبرآید مراعات نظیر

72-به دنبال بنفشه :بنفشه ایهام دارد 1- نام شخص 2- گل بنفشه73- به دنیا بگویید بایستاد : استعاره ( جان بخشی )74-به سوی زندگی : استعاره

75- بهار بهار : واژه آرایی ( تکرار) ایهام 1- نام شخص 2- فصل بهار76- بهاران در بهار: واج آرایی77- بهار نامه : ایهام در بهار 1-نام شخص 2- فصل بهار

78- بهشت وبهار : مراعات نظیر79- بیابان عشق : اضافه تشبیهی80- بی صدا فریاد کن : متناقض نما81- بین خودمون بمونه : کنایه82- بی نشان : ایهام 1- بدون علامت 2- کسی که نشانه ای ندارد

83- پا پیچ: کنایه84- پدر پسری : مراعات نظیر85- پدر خاک : استعاره ( جان بخشی ) خاک مجاز از انسان86-پرده نشین : کنایه87- پرواز در حباب : استعاره

88- پروانه : ایهام 1- اسم شخص 2-خود پروانه89- پروانه ها می نویسند : استعاره ( جان بخشی ) ایهام 1- اسم اشخاص 2- خود پروانه ها

90-پس از باران : ایهام 1- اسم شخص 2- خود باران91- پسر بابا : مراعات نظیر92- پلک شب : اضافه استعاری ( جان بخشی )93- پلیس آسمانی :

94- پنج کیلو متر تا بهشت : بهشت ایهام دارد : 1- بهشت زهرا 2- بهشت برین95- پنهان اما آشکار : متناقض نما96- پول کثیف : کثیف ایهام دارد 1- آلوده 2- پولی که از راه نا مشروع به دست آمده باشد

97- پیداوپنهان : تضاد98-پیر وفا : اضافه تشبیهی وکنایه99- پیک سحر : اضافه تشبیهی100-پیله های پرواز :متناقض نما101 -تا ثریا : ایهام : 1-نام شخص 2- ستاره ثریا

102 -تابستان تابستان : تکرا ر.واج آرایی103-تاریکی شب روشنایی روز : تضاد104-تازیان بر باد : استعاره ( جان بخشی )105 -تاکسی شانس : اضافه تشبیهی

105 -تب سرد : متناقض نما106- ترش وشیرین : تضاد ومراعات نظیر107- تصویر یک رویا : استعاره. رویا ایهام دارد108- تکیه بر باد : کنایه واستعاره

109-تلخ وشیرین : مراعات نظیر وتضاد110- توپ گرد : مراعات نظیر111- جادوی مهتاب : مهتاب ایهام دارد 1- نام شخص 2- نور ماه .اگر در معنای نور ماه بگیریم اضافه استعاری ( جان بخشی )

112- جدال با سرنوشت : استعاره ( جان بخشی )113- چار دیواری : کنایه114- چاق ولاغر : تضاد115- چای قند پهلو : مراعات نظیر116- چراغ جادو : جادو مجاز از جادو گر.تلمیح

117- چرخ فلک :اضافه تشبیهی118- چشم بندی : کنایه119- چشم به راه : کنایه120-چشم بلبلی : تشبیه .چشمی که مثل بلبل زیباست121- چشم گربه ای : تشبیه

122- چشمه زندگی : اضافه تشبیهی123- چهار چرخ : کنایه124- چهل تکه : کنایه125- حادثه پشت کلام : استعاره126- حرف تو حرف : کنایه وتکرار

127- حماسه ایثار : اضافه استعاری128- خاکستر وباد : تضاد ومراعات نظیر129- خانه آرزو ها : اضافه تشلیهی130 -خانه بخت : اضافه تشبیهی

131- خانه به خانه : تکرار132 -خانه به دوش : کنایه133- خانه مهر : اضافه تشبیهی

ادامه دارد . روزگارانتان بهاری.حسن دهقان

تبریک سال جدید

بهار می ر سد از را ه تا با خود پیام رویش دوباره ،جوانه زدن وتازه شدن را به ارمغان آورد . ما نیز به همراه بهار گل وجودمان را دوباره خانه تکانی می کنیم و رویشی دوباره را آغاز می کنیم .بهاران بر گل وجودتان خجسته با د.

آبی تر از آنیم که بی رنگ بمیریم

آبی تر از آنیم کنایه از وجود داشتن است.بی رنگ مردن کنایه از گمنام وبی نشان مردن.بین رنگ وابی تناسب. از شیشه نبودیم هم تشبیه داردوهم کنایه از ضعف وناتوانی .بین سنگ وشیشه تضاد.روح جنون استعاره از عشق . تا غزل بعد کنایه از فرصت دیگر .معنی:ماآنقدر در این دنیاوجودداریم و سر زنده هستیم که در بی نشانی وگمنامی نمیریم.انقدر هم ناتوان وضعیف نیستیم که مثل شیشه با یک ضربه سنگ نابود شویم. ای عشق به ما فرصتی دیگر بده زیرا از مردانگی وغیرت ما دور است که در ننگ بمیریم شب به خیر . حسن دهقان

معادل فارسی کریر

کریر وسیله ای است که مادران٬ نوزادان را در ان قرار میدهند برای رفتن به جایی. میتوان از معادل فارسی«کودک خواب »برای ان استفاده کرد.شب بر شما خوش .حسن دهقان

معادل فارسی var یا کمک داور ویدئویی

باسلام امروزه از فن اوری کمک داور ویدئویی varدر مسابقات ورزشی زیاد استفاده می شود .می توان به جای var از معادل فارسی آن (ویدئو یار) استفاده نمود . هم تلفظ آن آسان است وهم معنای آن را می رساند . با آرزوی شبی خوب و گرم در این زمستان سرد برای شما . حسن دهقان

معادل فارسی ( اینفوگرافیک )

اینفو گرافیک از دو وا ژه اینفو( اطلاعات ) وگرافیک ( نقاشی یا طرح ) ساخته شده است .فرهنگستان زبان فارسی برای معادل فارسی این کلمه  وا ژه « اطلاع نگاشت » را پیشنهاد کرده است .هم تلفظ «اطلاع نگاشت »برای خواننده سنگین هست و هم معنای آن نارسا است .

 می توان از وا ژه « داده نگاری » برای معادل آن استفاده نمود که هم راحت تلفظ می شود وهم معنای آن را کامل می رساند . داده که همان اطلاعات است ونگاری هم به معنای به تصویر کشیدن آن اطلاعات.به کسانی هم که این کار را انجام می دهند ، «داده نگاران» می گویند . عصرتان به خیر وخوبی .حسن دهقان     

معادل فارسی اینفلوئنسر

 هر چه جست وجو کردم نتوانستم برای این کلمه معادل فارسی بیابم . اینفلوئنسر( چه قدرهم تلفظ آن سخت است ) به افراد تاثیر گذار در شبکه های اجتماعی می گویند و بیشتر هم در این شبکه ها معروف هستند .البته گاهی به آنها شاخ هم می گویند که مناسب نیست .اگر بخواهیم برای آن معادل فارسی پیدا کنیم به نظرم کلمه « ابر مجاز»یا« ابر مجازان» بهتر است . ابر به معنای برتر است ومجاز هم به همان شبکه های مجازی اشاره دارد، یعنی افراد ی که در شبکه های مجازی برتر هستند  .عصرتان به خیر وشادی .حسن دهقان

معادل فارسی برند

  فرهنگستان زبان فارسی  برای معادل فارسی این کلمه « ویژند »!!! را توصیه نموده است . راستی این کلمه «ویژند »بر اساس کدام معیار ساخت کلمه  در زبان فارسی ساخته شده است ؟ اصلاً چه معنای به ذهن مخاطب  می رساند ؟ مخاطب در کدام فرهنگ یاصفحه مجازی  به دنبال  معنی آن بگردد ؟ فکر کنم آخر سر هم مایوسانه برای  درک معنای آن باید به همان معادل خارجی آن پناه ببرد.  مثلاً یکی بگوید : گوگل هم یک ویژند است . حالا وی ژند یعنی چی ؟به قول حضرت نظامی  هر دم از این باغ بری می رسد .  

 اما برای معادل فارسی « برند » می توان از وا ژه « به نشان » استفاده نمود به معنای نشان برتر. برای برند تعریفات مختلفی بیان کرده اند ، از جمله:طرح ، نام، نماد ، ارزش  اعتباری  یا هر ویژگی دیگری که  مشخص کننده خدمات یا یک کالا باشد وآن را ازخدمات و کالا های دیگر ممتاز می کند ( ویکی پدیا ) که به نوعی همه این تعاریف تقریباً در کلمه « به نشان » نهفته است .

با آرزوی سلامتی برای شما عزیزان و دوستداران زبان فارسی.حسن دهقان

خوانندگان گرامی می توانند از طریق بخش (نظر دهید) سوالات ،نظرات وپیشنهادات خود را بیان کنند یا از طریق

 جیمیل با ما ارتباط برقرار کنند . برقرار باشید . آدرس جیمیل:

( dehghan . 916 @ gmail .com  )

قید در کتاب فارسی یازدهم (ص 31)

کتاب برای تعریف « قید » ابتدا چند مثال آورده است وبعد نوشته است : در همه جمله های بالا به جز جمله آخر کلمه امروز نقش های اسم را گرفته است . کلمه « امروز » در جمله آخر هیچ یک از نقش های اسم را ندارد  . «امروز»  گروه قیدی است .

حالا اگر کسی بپرسد که آیا مگر قید هم یکی از نقش های اسم  در جمله نیست ، باید چه جواب داد ؟  مگر کلمه « امروز » در جملات بالا با جمله آخر تفاوت اساسی دارد که نویسندگان  کتاب آن را جدا کرده اند ؟

 متاسفانه نویسندگان کتاب به این نکته دقت نکرده اند که اسم هم می تواند نقش قیدی بگیرد ویکی از نقش های اسم  در جمله نقش «قید» است. مثال : بهارهمه جا سبز می شود . بهار که اسم است ،نقش قید دارد.پاییز برگ درختان می ریزد. پاییزکه اسم است ،نقش قیدی دارد . بنابر این همان گونه که مفعول یکی از نقش های اسم در جمله است ، قید نیز یکی از نقش های اسم در جمله  است. پس در جمله آخر ( امروز به کتابخانه می روم ) تفاوتی با جملات بالا ندارد جز آن که نقش « امروز » قید است .   

این گونه تعریف کردن ها و مثال آوردن ها  در کتاب چیزی جز سر درگمی دانش آموز ودبیر ندارد و کتاب تعریفی به این آسانی را چنان پیچیده بیان کرده است که باید برای توضیح آن کلی زحمت کشید .

بدتر از این مطلب ، جمله آخر کتاب است که نوشته است : قید می تواند از نظر «نوع» اسم یا صفت یا قید باشد . اولاًهمه ی قید ها این گونه نیستند . فقط بعضی از قید ها هستند که با اسم یا صفت مشترک هستند .پس آوردن مطلق کلمه قید در این جمله درست نیست . دوماً چرا دیگر کلمه قید را دوباره تکرار کرده است ؛ یعنی قید از نظر نوع می تواند قید باشد !!!خوب قید که قید است.بهتر بود کتاب می نوشت : بعضی از قید ها از نظر نوع کلمه  با اسم وصفت مشترک هستند.چند مثال هم برای آن می آورد .  عصرتان به شادی و خوبی . حسن دهقان

 

بعد ازاین وادی حیرت آیدت / کار دایم درد و حسرت آیدت مرد حیران چون رسد این جایگاه / در تحی

شاید برای دانش اموزان این سوال پیش آید که بعد از گذشتن از وادی های مختلف و آن همه تحمل سختی ها ی راه سلوک ،چرا تازه سالک دچار حیرت و سر گردانی می شود ؟مگر ممکن است کسی که تا این مرحله از راه عشق را طی کرده است ، دچار تحیر وسرگردانی شود ؟

ابتدا باید توضیحی درباره این وادی  ( حیرت ) داده شود  . حیرتی که سالک در این مرحله به ان دچار میشود ، با تحیر معمولی متفاوت است . سالک در این مرحله به یک  حالت بیخودی محض میرسد و آن چنان این بیخودی  بر او چیره می شود که همه شناخت ها و معلومات گذشته از او دور میشود و هر چه  را که مراحل گذشته سلوک  مانند توحید بر جانش رقم زده اند ، فراموش می کند  . چنان که هر چه از او سوال می کنند که مثلاً ایا مستی یا مست نیستی ؟ وجود داری یا نداری ؟ مسلمانی یا کافری ؟ عاشقی یا عاشق نیستی ؟ فانی هستی یا باقی هستی و... نمی تواند پاسخ دهد و می گوید :نمی دانم اصلاً عاشقم یا نه ؟  نمی دانم مستم یا هشیار ؟نمی دانم کافرم یا مسلمان و اصلا ً از خودم هیچ خبر ندارم  و نمی دانم کیستم . همین نمیدانم کار او را به حیرت وسرگردانی می کشاند .

اما این سوال پیش می آید که آیا این مرحله برای سالک لازم است یا خیر ؟

بله ؛ در حقیقت سالک در این مرحله  به یک مرحله خالی شدن وجودش از همه چیز های که به آن ها در گذشته رسیده ، میرسد و وجود خود را از همه دانسته ها ی گذشته پاک می کند  و به او می گویند : حالا وجود خود را از همه نقش هایی که بر جانت زدی پاک کن . در حقیقت مرحله حیرت و مراحل گذشته سلوک برای سالک مثل آن می ماند که بخواهد زمین وجود خود را برای مرحله نهایی ( فنای فی الله )آماده کند و در اینجا به یک زمین اماده کشت می ماند که  تازه معشوق بذر تجلیات الهی  خود را در آن می کارد تا به مرحله آخر ( فنای فی الله ) نایل گردد  و در این مرحله ( فنای فی الله ) است که تازه سالک به آن آسودگی جاودانی می رسد و وجود خود را در دریای بی پایان هستی معشوق ازلی فراموش می کند .صبحتان به خوبی وشادی . حسن دهقان   

بعد از آن وادی توحیدآیدت / منزل تفرید وتجریدآیدت ( فارسی سال سوم )

تفرید و تجرید هر دو از مراحل توحیدند که  خود توحید دریایی  بی کران از معرفت است . تجرید مقدمه تفرید است ؛ یعنی سالک باید ابتدا از همه چیز دنیا وآخرت مجرد وجدا گردد و بعد به تفرید بپردازد  .

تجرید : مصدر باب تفعیل است و در لغت به معنای تنهایی ، برهنه کردن ، گوشه گیری یا پیراستن است . در اصطلاح عرفان وتصوف : قطع و ترک  تعلقات  دنیوی واخروی . تجرید سالک  زمانی کامل می شود که همه تعینات وشخصیت او از بین برود  ودل خود را از هر چیز  دنیا و آخرت غیر از خداوند خالی سازد.

تفرید مصدر باب تفعیل است و در لغت به معنای گوشه گیری کردن وکناره گیری برای اجرای امر ونهی خداوند .در اصطلاح عرفان وتصوف: بریدن وقطع کامل از مخلوقات عالم وتنها ماندن با خداوند است . سالک در این مرحله از خلق جدا می شود وبا حق تنها می ماند به صورتی که همه افعال وسخنان او برای خدا است بدون این که خود را در میان ببیند و یا برای آن از خداوند چیزی بخواهد. در این حالت تغییری در احوال و سخنان او حاصل نمی شود ؛ چون فانی در حق وباقی با اوست .سالک در این مقام به جایی می رسد که در دریای توحید غرق می شود  و لذت مشاهده حق را درمی یابد چنان که اگر بلای دو جهان بر سر او فرود آید ، هیچ خبر ندارد؛ چون نه از خود خبر دارد ونه از خلق . ( برگرفته از کتاب شرح اصطلاحات تصوف ؛ ص 148 و17 ) میلاد قطب زمین وزمان ، منجی مظلومان وستمدیدگان جهان ،حضرت حجت ( عج ) بر همه منتظران راستینش مبارک باد . حسن دهقان 

دست معلم از وقب حیوان روان شد .فرود آمد .لب را به اشاره صورت بست .....( کلاس نقاشی . سال دهم )

برای بعضی از دانش آموزان این سوال پیش می آید که وقب دقیقا کجای اسب است ؟ چون در معنای وقب گفته اند که :گودی اندام حیوان . بعد برای معنای آن گفته می شود که : معلم گودی اندام حیوان را کشید . حالا کدام گودی ؟بعضی ها گودی چشم را گفته اند وبعضی ها هم گودی کمر و....

یکی از ویژگی های این درس،  توصیف دقیق صحنه ها وذکر جزئیات بدن اسب  است و نویسنده با دقت،  به نقاشی بدن اسب به وسیله معلم می پردازد .

اگر به این توصیفات دقیق نویسنده خوب نگاه کنیم ووقب را همان گودی اندام اسب بدانیم ، پی می بریم که وقب در اینجا به معنای گودی جلوی پیشانی اسب است نه گودی چشم یا کمر ؛ چون در زیر پیشانی اسب یک گودی و انحنایی وجود دارد که دقیقاً با توصیفات نویسنده مطابقت دارد . معلم بعد از این جمله ( دست معلم از وقب حیوان روان شد )می گوید : فرود آمد .  حالااز کجا فرود آمد ؟   از پیشانی وهمان انحنای پیشانی اسب . وبه دنبال آن لب اسب را هم می کشد و بعد فک زیرین و آخره  . وقتی که آخره ( چنبره گردن اسب ) را می کشد دوباره به صورت اسب برمی گردد و چشم ها و گوشها را می کشد وبه یال و غارب ( میان دو کتف ) می رود .عصرتان به خوبی و شادی .حسن دهقان

 

کرم ورزد آن سر که مغزی دراوست / که دون همتانند بی مغز وپوست فارسی یازدهم ، درس نیکی

در این بیت حضرت سعدی به ستایش وتوصیف  بخشندگان وجوانمردان می پردازد و با یک تشبیه مخفی ومضمر آن ها را به میوه هایی تشبیه می کند که هم درونی پر بار ومفید دارند وهم ظاهری خوب و آراسته  .در مقابل بخشندگان ،انسان های پست وبی ارزش هستند  که مانند میوه های  پلاسیده وپژ مرده می مانند که نه باطنی خوب دارند ونه ظاهری مقبول و دلپذیر.

 معنای بیت : آن کسی بخشنده وکریم است که هم باطنی باارزش و پر بار و  هم ظاهری خوب دارد / انسان های پست و بی ارزش نه باطنی مفیدوباارزش دارند ونه ظاهری خوب .صبحتان به خیر وخوبی . حسن دهقان